پارسینه؛ در کشورهای پیشرفته نگهداری سگ‌ها ملزم به ثبت مرکزی و میکروچیپ کردن است، و حتی برای داشتن سگ‌های بزرگ دوره‌های آموزشی ویژه برقرار شده است. اما در کوچه و خیابان‌های ایران چه می‌گذرد؟ مجلس ایران اخیراً طرحی بررسی کرده که نگهداری سگ و گربه را ممنوع کند. این گزارش ژورنالیستی به بررسی قوانین نگهداری سگ‌ها در کشورهای پیشرفته (آلمان، فرانسه، سوئیس، کانادا و غیره) و مقایسه آنها با وضعیت ایران اختصاص دارد.
قوانین نگهداری سگ در کشورهای پیشرفته
کشورهای توسعه‌یافته برای نگهداری سگ‌ها چارچوب قانونی دقیقی دارند. در آلمان ثبت سگ در شهرداری الزامی است و مالکان باید سالانه «مالیات سگ» (معمولاً 90 تا 150 یورو) پرداخت کنند. بسیاری از ایالت‌های آلمان تهیه بیمه‌نامه مسئولیت مدنی را نیز ضروری می‌دانند؛ برای مثال در برخی شهرها قبل از ثبت سگ داشتن بیمه اجباری است.
در سوئیس همه سگ‌ها باید تا پیش از 3 ماهگی میکروچیپ شده و در پایگاه داده ملی ثبت شوند. مالکان سوئیسی همچنین مالیات سالانه سگ (بین 40 تا 150 فرانک) و بیمه مسئولیت مدنی را نیز می‌پردازند. در کانادا نیز بسیاری از شهرها مجوز سالانه نگهداری سگ را الزامی کرده‌اند؛ مثلاً در ادمونتون کلیه سگ‌ها باید سالانه مجوز دریافت کنند.
سگ‌های ذاتاً پرخاشگر و محدودیت‌های ویژه
سگ‌هایی با طبیعت تهاجمی در کشورهای پیشرفته محدودیت‌های ویژه‌ای دارند. در فرانسه قانون دو دسته «سگ‌های حمله‌کننده» (مثل پیت‌بول) و «سگ‌های نگاهبان» را تعریف کرده است. سگ‌های دسته اول اساساً حق خرید یا واردات ندارند و سگ‌های دسته دوم تنها با مجوز رسمی و ارائه گواهی دامپزشکی مجاز هستند. صاحبان سگ‌های خطرناک باید مدارک و گواهی‌های تخصصی (شامل گواهی‌نامه صلاحیت نگهداری سگ و ارزیابی رفتاری) ارائه کنند و بیمه‌نامه مسئولیت داشته باشند.
همچنین این سگ‌ها در فضاهای عمومی باید همواره با قلاده و پوزه‌بند حاضر باشند. در کانادا هم شهرهایی مانند ادمونتون برای سگ‌های «محدودشده» (پس از حمله) قوانین سختی دارند: صاحب چنین سگی باید مجوز ویژه ($250 در سال) و بیمه مسئولیت حداقل یک میلیون دلاری داشته باشد و در بیرون خانه سگ را با قلاده و پوزه‌بند نگه دارد.
قوانین دفع مدفوع سگ در مکان‌های عمومی
در بسیاری از کشورها، عدم جمع‌آوری فضولات سگ در مکان‌های عمومی تخلف محسوب می‌شود. در آلمان رها کردن مدفوع سگ پیگرد قانونی دارد و جریمه‌هایی تا حدود 150 یورو در پی دارد. حتی ایده‌هایی مانند بانک ژنتیک (DNA) سگ‌ها برای ردیابی صاحبان متخلف مطرح شده است. در سوئیس، شهر لوزان برای عدم جمع‌آوری فضولات جریمه 150 فرانکی تعیین کرده و کیسه و سطل مخصوص در پارک‌ها نصب کرده است.
در فرانسه هم از سال 2007 جمع‌آوری فضولات سگ به قانون پیوسته و شهرداری‌ها اقدام به نصب مخازن مخصوص و توزیع کیسه کرده‌اند. کانادا نیز در شهر تورنتو جمع‌آوری نکردن فضولات سگ را مشمول جریمه 255 دلاری کرده است. (البته اجرای آن بیشتر وابسته به گزارش شهروندان است).
مدیریت سگ‌های بدون صاحب در شهرها
سگ‌های ولگرد در کشورهای توسعه‌یافته معمولاً از طریق پناهگاه‌ها و کنترل جمعیت مدیریت می‌شوند. در بلژیک همه سگ‌ها باید میکروچیپ داشته باشند و سگ‌های پیدا شده پس از بررسی به پناهگاه منتقل می‌شوند؛ اگر صاحب پیدا نشود، پس از 15 روز برای واگذاری عمومی معرفی می‌شوند. اسپانیا قوانینی وضع کرده که عقیم‌سازی و میکروچیپ اجباری را برای سگ‌ها اجرا می‌کند و رهاسازی آنها را جرم‌انگاری کرده است (مجازات تا 3 ماه زندان یا جریمه سنگین)
در آلمان براساس قانون حمایت از حیوانات، سگ‌های سالم کشته نمی‌شوند؛ سگ‌های ولگرد تا 6 ماه در پناهگاه‌ها نگهداری می‌شوند و تنها در صورت بیماری جدی جمعیتشان کنترل می‌شود. به‌طور کلی، کشورهای پیشرفته با تاکید بر عقیم‌سازی، میکروچیپ و پناهگاه‌های استاندارد، تلاش می‌کنند بدون کشتار برنامه‌ریزی‌شده جمعیت ولگردها را کاهش دهند.
وضعیت فعلی ایران در مقایسه با تجربیات بین‌المللی
در ایران برخلاف کشورهای پیشرفته، قانون جامع و مشخصی درباره نگهداری سگ‌ها وجود ندارد. میکروچیپ‌گذاری و ثبت سراسری سگ‌ها اجباری نیست و بسیاری از سگ‌ها شناسنامه قانونی ندارند. همچنین بردن سگ در حمل‌ونقل عمومی (قطار و اتوبوس) ممنوع است. از دیدگاه برخی مقامات و روحانیون، نگهداری سگ در خانه و اماکن عمومی «ناپاک» تلقی می‌شود، که منجر به پیشنهادهای ممنوعیت گسترده شده است. در مقابل، برخی فعالان و کارشناسان معتقدند استفاده از روش‌های بین‌المللی (مثل میکروچیپ، واکسیناسیون و ایجاد پناهگاه‌های استاندارد) می‌تواند در کنترل جمعیت سگ‌ها مؤثر باشد.
پیشنهادهایی برای سیاست‌گذاری در ایران بر اساس تجربیات بین‌المللی
تجربه کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد ایران می‌تواند از راهکارهای زیر استفاده کند. اولاً شناسایی و ثبت سراسری سگ‌ها (میکروچیپ‌گذاری اجباری) را الزامی کند تا در صورت تخلف مالک سریعاً شناسایی شود. ثانیاً بیمه‌نامه مسئولیت مدنی را برای تمام سگ‌ها (به ویژه سگ‌های بزرگ) اجباری کند
تا در صورت آسیب به مردم یا اموال، هزینه‌ها جبران شود. ثالثاً دوره‌های آموزش و آزمون صلاحیت (Sachkundenachweis) را برای مالکان سگ‌های بزرگ و خطرناک برقرار کند. فرهنگ‌سازی عمومی برای جمع‌آوری فضولات (مانند نصب سطل و عرضه کیسه) را تقویت کند. پنجم، قوانین مربوط به رهاسازی و تولید مثل کنترل‌نشده سگ‌ها را تشدید کند؛ برای مثال، بلژیک رهاسازی سگ را جرم‌انگاری کرده و مجازات‌های سنگینی تعیین نموده است
جمع‌بندی
تجربه جهانی نشان می‌دهد ترکیب قانون‌گذاری دقیق و مشارکت اجتماعی کلید موفقیت در مدیریت سگ‌ها است. کشورهای مورد بررسی با ثبت میکروچیپ، آموزش مالکین، بیمه مسئولیت و جریمه‌های مشخص توانسته‌اند هم حقوق عمومی را حفظ کنند و هم رفاه حیوانات را تأمین کنند.
ایران نیز به جای ممنوعیت مطلق می‌تواند از این مدل‌ها الگو بگیرد: اجرای تدریجی قوانین (ثبت، آموزش، نظافت) همراه با فرهنگ‌سازی عمومی راه‌حلی پایدار برای حل مسائل مربوط به سگ‌ها فراهم می‌کند.
.gif)
0 دیدگاه