آخرین اخبار
با افزایش نرخهای بلیت هواپیما، قطار و اتوبوس و نیز برنامه دولت برای اخذ هزینه از خودروهای مردم بابت عبور از هر کیلومتر جاده، به نظر می‌رسد توان اقتصادی ایرانیان که همیشه از خوش‌سفرترین مردم جهان بودند، برای سفر نوروزی کاهش یابد.
فارس - سعید مؤذنی: شبکهٔ حمل و نقل عمومی عبارت است از خدمات حمل و نقل که در دسترس عموم قرار دارد؛ حمل‌ونقل عمومی بین‌شهری عمدتاً توسط خطوط هواپیمایی، اتوبوسهای بین‌شهری و خطوط ریلی بین‌شهری انجام می‌شود، شبکه قطارهای پرسرعت نیز در بسیاری از مناطق جهان توسعه‌یافته است.
در دنیا اغلب وسایل حمل‌ونقل به یک جدول زمانی بر طبق یک برنامهٔ زمان‌بندی‌شده روی آورده‌اند که بتوانند بیشترین خدمات را در یک‌زمان مشخص ارائه دهند، این خدمات برای افرادی که از آن استفاده می‌کنند، کاملاً سودآور و قابل بازیابی است.
این سیستم حمل و نقلی با پرداخت یارانه به صورت محلی و یا از طرف دولت قابل کنترل است؛ البته در برخی شهرهای کوچک و بزرگ این یارانه‌ها به‌صورت کامل پرداخت شده و این خدمات بدون هیچ هزینه‌ای در اختیار مردم قرار می‌گیرد.
اما موضوع توسعه حمل و نقل عمومی و ارائه مشوق‌های جذاب در این بخش برای کاهش استفاده از حمل و نقل شخصی در کشور ما مورد بی‌مهری قرار گرفته است.
نرخ بلیت هواپیما روز نهم آذرماه امسال در ۱۷۰ مسیر داخلی آزاد شد؛ در واقع نرخ بلیت پروازها تا ۳۵ درصد افزایش یافت و طبق گفته مسئولان افزایش متوسط ۳۵ درصدی در قیمت بلیت پروازهای نوروزی هم اعمال شد.
در آزادسازی نرخ بلیت پروازهای داخلی سقف و کفی برای نرخ بلیت در نظر گرفته نشد و همین امر موجب شده است، در برخی شرایط افزایش تقاضا نسبت به عرضه، بازار سیاه بلیت ایجاد شود و نرخهای نجومی همانند روزهای اول آزادسازی نرخ بلیت، دارایی مسافران را به باد دهد.
البته در شرایط کم‌تقاضا نظیر همین ایام کنونی، قیمت بلیت هواپیما تا ۳۰ درصد هم کاهش یافت، اما مسأله اصلی سفر‌های ایام نوروز و افزایش تقاضا است.
در این شرایط برخی شرکت‌های هواپیمایی بلیت پروازهای داخلی نوروزی خود را با افزایش متوسط ۳۵ درصدی به فروش رساندند، برخی دیگر هم سیستم‌های فروش بلیت نوروزی خود را به تازگی برای این ایام باز کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد در شرایط آزادسازی نرخ‌ها، قطعاً وقتی نرخ تابع تقاضا باشد، شاهد اعمال قیمتهای نجومی در کنار افزایش عمده قیمت انواع مسیر‌‌ها خواهیم بود در این شرایط قطعاً هستند برخی از آژانس‌‌های هواپیمایی که به بهانه چارتر، نرخهای نجومی در بلیت‌ها اعمال کنند.
در قانون آزادسازی نرخ بلیت، اگر نظارت کافی و جامع انجام نگیرد، طبیعی است که احتمال اجحاف و لطمه وارد شدن به حقوق مسافر وجود دارد، در همین راستا در کشورهای دنیا مقرراتی را وضع کرده‌اند که دولت از حقوق مردم حمایت کند و سیستم‌های نظارتی فعال باشند.
به هر حال با افزایش قیمت بلیت هواپیما، اقشار متوسط و ضعیف جامعه که توان استفاده از حمل و نقل هوایی را ندارند، به سمت استفاده از حمل و نقل ریلی سوق می‌یابند، اما در این مدل حمل و نقلی هم بخت یارشان نبود و قیمتهای بلیت قطار نیز امسال افزایش یافت.
حمل و نقل ریلی به عنوان حمل و نقل سبز و ایمن هم درگیر ارتقاء قیمت شد و این افزایش قیمت در نبود خدمات مناسب، مردم را به سمت استفاده از این مدل حمل و نقلی هم بی‌رغبت می‌کند؛ حمل و نقلی که قرار بود در خدمت اقشار متوسط و ضعیف جامعه باشد.
از ۲۵ آذرماه، نرخ بلیت قطارهای مسافری تا ۱۵ درصد افزایش یافت؛ البته حدود پنج ساعت بعد از اعمال نرخهای جدید، همان روز ۲۵ آذرماه بود که سازمان حمایت از مصرف کننده وارد شد و افزایش قیمت بلیت قطار را غیر قانونی اعلام کرد.
پس از این موضوع بود که کش‌‌و‌قوس‌های بین شرکت راه‌‌آهن، شرکت حمل و نقل ریلی رجاء و سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولید‌کننده رخ داد، اما در نهایت راه‌‌آهن پیروز این میدان بود و نرخ بلیت قطار با اعمال افزایش متوسط ۸ درصدی و تا سقف ۱۵ درصد رشد کرد.
با افزایش قیمت بلیت قطار‌ها، در برخی واگن‌ها نرخ یک صندلی تا ۱۰۰ هزار تومان هم افزایش یافت تا یک سفر رفت و برگشت تهران-مشهد برای یک خانواده ۴ نفره فقط حدود ۸۰۰ هزار تومان هزینه بلیت داشته باشد.
همین افزایش قیمت بلیت قطار شاید مردم را سمت حمل و نقل عمومی جاده‌ای سوق دهد، اما قرار است قیمت بلیت اتوبوسها هم برای ایام نوروز تا ۲۵ الی ۳۰ درصد افزایش یابد و بدین ترتیب هزینه استفاده از اتوبوسها هم برای مردم سنگین می‌شود.
بدین ترتیب به نظر می‌رسد شاید همه این گزینه‌ها موجب شود، مردم به سمت استفاده از حمل و نقل شخصی سوق یابند.
به هر حال مشوق‌های حمل و منقل عمومی بین‌شهری در انواع مدل‌ها کاهش یافته است، افزایش بی‌رویه نرخ بلیت هواپیما و قطار، بروز تأخیرهای زیاد در حرکت هواپیماها و اتوبوسهای ناوگان جاده‌ای، کاهش کیفیت خدمات انواع مدل‌‌های حمل و نقل مسافری، فرسودگی ناوگان ریلی و هوایی، همه از عواملی است که موجب می‌شود مردم به سمت استفاده از حمل و نقل شخصی سوق یابند و در واقع وزارت راه به تدریج در حال حذف مشوق و جذابیت‌‌های حمل و نقل عمومی است.
از سوی دیگر وزیر راه و شهرسازی به تازگی اظهار نظر جدیدی در حوزه قیمت‌گذاری این‌بار در بخش جاده‌ای مطرح کرده و گفته است که مردم باید خود هزینههای راهداری و عبور از همه جاده‌ها را پرداخت کنند.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی گفت: این روز‌ها در تنگنای مالی قرار داریم، اما شرایط کنونی تنگنای مالی به هر حال روزی رفع می‌شود و راه‌های کشور افزایش می‌یابد، بنابراین باید خود را برای مدیریت ۲۵۰ هزار کیلومتر انواع راه‌ها آماده کنیم؛ نگهداری ۲۵۰ هزار کیلومتر جاده سالانه ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد.
وی افزود: در این راستا باید هزینه راهداری را مصرف‌کننده نهایی پرداخت کند؛ مصرف‌کننده و بهره‌بردار نهایی هزینه استفاده خود را باید پرداخت کنند و لازمه اخذ این هزینه از مصرف کننده، اجرای عدالت و عادلانه بودن سیستم محاسبه هزینه است؛ وقتی مشخص باشد که هر خودرو چند کیلومتر از جاده استفاده کرده هدف مذکور هم محقق می‌شود.
وزیر راه و شهرسازی این را هم گفت که در حال حاضر دو گزینه پیش روی ما است، یکی اینکه سعی داشته باشیم سیستم جاده‌ها را ارتقا دهیم و هزینه آن را از بهره‌بردار نهایی دریافت کنیم و دیگری اینکه کاری انجام ندهیم که دچار عقب ماندگی شویم. اگر می‌خواهیم به ایرانی آباد و توسعه‌یافته برسیم، باید از مدلی پیروی کنیم که همه دنیا نیز از آن مسیر رفته‌اند و بنیان‌های اولیه آن یک پایگاه داده‌ای قوی است.
به هر حال با این افزایش قیمت بلیت در انواع مدل‌‌های حمل و نقل عمومی، جدا از رفع مشوق‌های استفاده از حمل و نقل عمومی، شاید بیم آن می‌رفت که استفاده از حمل و نقل شخصی افزایش یابد که با این عقیده وزیر راه (اخذ عوارض از مردم بابت عبور خودرو از هر کیلومتر جاده) دیگر هیچ گزینه‌ای برای سفر و جابه‌جایی مردم نمی‌ماند و مردم امسال دل‌‌ودماغی برای سفر‌های نوروزی نخواهند داشت.
در کنار همه موارد مذکور، از علل گرایش پایین مردم به سفر می‌توان به افزایش هزینههای جانبی سفر، دستمزد پایین در شرایط رکود اقتصادی و افزایش هزینههای مردم در تورم، دانست و بدین ترتیب به نظر می‌رسد، از این پس «سفر جایی در سبد خانوارها نداشته باشد».
در دنیا اغلب وسایل حمل‌ونقل به یک جدول زمانی بر طبق یک برنامهٔ زمان‌بندی‌شده روی آورده‌اند که بتوانند بیشترین خدمات را در یک‌زمان مشخص ارائه دهند، این خدمات برای افرادی که از آن استفاده می‌کنند، کاملاً سودآور و قابل بازیابی است.
این سیستم حمل و نقلی با پرداخت یارانه به صورت محلی و یا از طرف دولت قابل کنترل است؛ البته در برخی شهرهای کوچک و بزرگ این یارانه‌ها به‌صورت کامل پرداخت شده و این خدمات بدون هیچ هزینه‌ای در اختیار مردم قرار می‌گیرد.
اما موضوع توسعه حمل و نقل عمومی و ارائه مشوق‌های جذاب در این بخش برای کاهش استفاده از حمل و نقل شخصی در کشور ما مورد بی‌مهری قرار گرفته است.
نرخ بلیت هواپیما روز نهم آذرماه امسال در ۱۷۰ مسیر داخلی آزاد شد؛ در واقع نرخ بلیت پروازها تا ۳۵ درصد افزایش یافت و طبق گفته مسئولان افزایش متوسط ۳۵ درصدی در قیمت بلیت پروازهای نوروزی هم اعمال شد.
در آزادسازی نرخ بلیت پروازهای داخلی سقف و کفی برای نرخ بلیت در نظر گرفته نشد و همین امر موجب شده است، در برخی شرایط افزایش تقاضا نسبت به عرضه، بازار سیاه بلیت ایجاد شود و نرخهای نجومی همانند روزهای اول آزادسازی نرخ بلیت، دارایی مسافران را به باد دهد.
البته در شرایط کم‌تقاضا نظیر همین ایام کنونی، قیمت بلیت هواپیما تا ۳۰ درصد هم کاهش یافت، اما مسأله اصلی سفر‌های ایام نوروز و افزایش تقاضا است.
در این شرایط برخی شرکت‌های هواپیمایی بلیت پروازهای داخلی نوروزی خود را با افزایش متوسط ۳۵ درصدی به فروش رساندند، برخی دیگر هم سیستم‌های فروش بلیت نوروزی خود را به تازگی برای این ایام باز کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد در شرایط آزادسازی نرخ‌ها، قطعاً وقتی نرخ تابع تقاضا باشد، شاهد اعمال قیمتهای نجومی در کنار افزایش عمده قیمت انواع مسیر‌‌ها خواهیم بود در این شرایط قطعاً هستند برخی از آژانس‌‌های هواپیمایی که به بهانه چارتر، نرخهای نجومی در بلیت‌ها اعمال کنند.
در قانون آزادسازی نرخ بلیت، اگر نظارت کافی و جامع انجام نگیرد، طبیعی است که احتمال اجحاف و لطمه وارد شدن به حقوق مسافر وجود دارد، در همین راستا در کشورهای دنیا مقرراتی را وضع کرده‌اند که دولت از حقوق مردم حمایت کند و سیستم‌های نظارتی فعال باشند.
به هر حال با افزایش قیمت بلیت هواپیما، اقشار متوسط و ضعیف جامعه که توان استفاده از حمل و نقل هوایی را ندارند، به سمت استفاده از حمل و نقل ریلی سوق می‌یابند، اما در این مدل حمل و نقلی هم بخت یارشان نبود و قیمتهای بلیت قطار نیز امسال افزایش یافت.
حمل و نقل ریلی به عنوان حمل و نقل سبز و ایمن هم درگیر ارتقاء قیمت شد و این افزایش قیمت در نبود خدمات مناسب، مردم را به سمت استفاده از این مدل حمل و نقلی هم بی‌رغبت می‌کند؛ حمل و نقلی که قرار بود در خدمت اقشار متوسط و ضعیف جامعه باشد.
از ۲۵ آذرماه، نرخ بلیت قطارهای مسافری تا ۱۵ درصد افزایش یافت؛ البته حدود پنج ساعت بعد از اعمال نرخهای جدید، همان روز ۲۵ آذرماه بود که سازمان حمایت از مصرف کننده وارد شد و افزایش قیمت بلیت قطار را غیر قانونی اعلام کرد.
پس از این موضوع بود که کش‌‌و‌قوس‌های بین شرکت راه‌‌آهن، شرکت حمل و نقل ریلی رجاء و سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولید‌کننده رخ داد، اما در نهایت راه‌‌آهن پیروز این میدان بود و نرخ بلیت قطار با اعمال افزایش متوسط ۸ درصدی و تا سقف ۱۵ درصد رشد کرد.
با افزایش قیمت بلیت قطار‌ها، در برخی واگن‌ها نرخ یک صندلی تا ۱۰۰ هزار تومان هم افزایش یافت تا یک سفر رفت و برگشت تهران-مشهد برای یک خانواده ۴ نفره فقط حدود ۸۰۰ هزار تومان هزینه بلیت داشته باشد.
همین افزایش قیمت بلیت قطار شاید مردم را سمت حمل و نقل عمومی جاده‌ای سوق دهد، اما قرار است قیمت بلیت اتوبوسها هم برای ایام نوروز تا ۲۵ الی ۳۰ درصد افزایش یابد و بدین ترتیب هزینه استفاده از اتوبوسها هم برای مردم سنگین می‌شود.
بدین ترتیب به نظر می‌رسد شاید همه این گزینه‌ها موجب شود، مردم به سمت استفاده از حمل و نقل شخصی سوق یابند.
به هر حال مشوق‌های حمل و منقل عمومی بین‌شهری در انواع مدل‌ها کاهش یافته است، افزایش بی‌رویه نرخ بلیت هواپیما و قطار، بروز تأخیرهای زیاد در حرکت هواپیماها و اتوبوسهای ناوگان جاده‌ای، کاهش کیفیت خدمات انواع مدل‌‌های حمل و نقل مسافری، فرسودگی ناوگان ریلی و هوایی، همه از عواملی است که موجب می‌شود مردم به سمت استفاده از حمل و نقل شخصی سوق یابند و در واقع وزارت راه به تدریج در حال حذف مشوق و جذابیت‌‌های حمل و نقل عمومی است.
از سوی دیگر وزیر راه و شهرسازی به تازگی اظهار نظر جدیدی در حوزه قیمت‌گذاری این‌بار در بخش جاده‌ای مطرح کرده و گفته است که مردم باید خود هزینههای راهداری و عبور از همه جاده‌ها را پرداخت کنند.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی گفت: این روز‌ها در تنگنای مالی قرار داریم، اما شرایط کنونی تنگنای مالی به هر حال روزی رفع می‌شود و راه‌های کشور افزایش می‌یابد، بنابراین باید خود را برای مدیریت ۲۵۰ هزار کیلومتر انواع راه‌ها آماده کنیم؛ نگهداری ۲۵۰ هزار کیلومتر جاده سالانه ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد.
وی افزود: در این راستا باید هزینه راهداری را مصرف‌کننده نهایی پرداخت کند؛ مصرف‌کننده و بهره‌بردار نهایی هزینه استفاده خود را باید پرداخت کنند و لازمه اخذ این هزینه از مصرف کننده، اجرای عدالت و عادلانه بودن سیستم محاسبه هزینه است؛ وقتی مشخص باشد که هر خودرو چند کیلومتر از جاده استفاده کرده هدف مذکور هم محقق می‌شود.
وزیر راه و شهرسازی این را هم گفت که در حال حاضر دو گزینه پیش روی ما است، یکی اینکه سعی داشته باشیم سیستم جاده‌ها را ارتقا دهیم و هزینه آن را از بهره‌بردار نهایی دریافت کنیم و دیگری اینکه کاری انجام ندهیم که دچار عقب ماندگی شویم. اگر می‌خواهیم به ایرانی آباد و توسعه‌یافته برسیم، باید از مدلی پیروی کنیم که همه دنیا نیز از آن مسیر رفته‌اند و بنیان‌های اولیه آن یک پایگاه داده‌ای قوی است.
به هر حال با این افزایش قیمت بلیت در انواع مدل‌‌های حمل و نقل عمومی، جدا از رفع مشوق‌های استفاده از حمل و نقل عمومی، شاید بیم آن می‌رفت که استفاده از حمل و نقل شخصی افزایش یابد که با این عقیده وزیر راه (اخذ عوارض از مردم بابت عبور خودرو از هر کیلومتر جاده) دیگر هیچ گزینه‌ای برای سفر و جابه‌جایی مردم نمی‌ماند و مردم امسال دل‌‌ودماغی برای سفر‌های نوروزی نخواهند داشت.
در کنار همه موارد مذکور، از علل گرایش پایین مردم به سفر می‌توان به افزایش هزینههای جانبی سفر، دستمزد پایین در شرایط رکود اقتصادی و افزایش هزینههای مردم در تورم، دانست و بدین ترتیب به نظر می‌رسد، از این پس «سفر جایی در سبد خانوارها نداشته باشد».
نظر شما
