حوادث کار همچنان معضلی در ایران است
دست کم سالانه حدود نزدیک به 20 هزار حادثه ناشی از کار اتفاق می‌افتد که از این تعداد نزدیک به 15 هزار حادثه در بخش ساختمانی برای کارگران این صنعت درکشور رخ می دهد.
کد خبر: ۷۴۱
تاریخ انتشار: ۰۵ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۷:۲۸        24 February 2016
بیتا حقیقی‌پور-تحریریه اطلس خبر|روز گذشته یک کارگر راه آهن در شاهروز جان خود را از دست داد. از قرار معلوم این کارگر در گذشته یکی از نیروهای پیمانکاری راه آهن شاهرود بوده است. بر اساس اخبار به دست آمده این کارگر حین انجام تعمیرات قطارهای مسافربری، دچار سانحه شده و قبل از رسیدن عوامل ارژانس و امدادی مرده است. 

این در حالی است که روابط عمومی راه آهن شاهرود اعلام کرده است که علت بروز این حادثه در دست بررسی است. به گزارش اطلس خبر، حوادث ناشی از کار سومین عامل مرگ و میر در جهان است و در ایران نیز براساس آخرین گزارش‌ها و تحقیقات انجام شده دست کم سالانه حدود نزدیک به 20 هزار حادثه ناشی از کار اتفاق می‌افتد که از این تعداد نزدیک به 15 هزار حادثه در بخش ساختمانی برای کارگران این صنعت درکشور رخ می دهد.

ایمن نبودن محیط کار و آموزش ندادن‌ به کارگران ونبود تجهیزات و امکانات پیشرفته و بی ‌توجهی کارفرمایان به قانون کار باعث شده این آمار در کشور ما بالاتر از استاندارد‌های بین‌المللی باشد موضوعی که همواره بازرسان کار در بازدید‌های خود از مراکز صنعتی و تولیدی بر آن تأکید دارند و معتقدند: باید آموزش، فرهنگ‌سازی و ارتقای فرهنگ ایمنی در این حوزه جدی گرفته شود تا آمار مرگ و میر ناشی از حوادث کار کاهش یابد. وزیر کار اعلام کرد سالیانه ۳۶۰میلیون حادثه شغلی در جهان رخ می ‌دهد که ۲.۳(دوممیزسه) میلیون آن منجر به مرگ کارگران می‌شود.

علی ربیعی گفت که مطالعه برنامه های توسعه نشان می دهد سلامت و پرورش نیروی انسانی نقطه محوری برای ریشه کنی فقر و توسعه انسانی است. به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه، فرآیند رشد و توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه به سبب پایین بودن سطح زندگی، کاهش یافتن بسیاری از شاخص ‌ها و بالا رفتن هزینه های مرتبط با حوزه سلامت مختل شود. زمانی که از موضوع سلامت صحبت به میان می آید، در واقع از کف حمایت اجتماعی سخن گفته ایم. بنابراین سلامت موضوعی فراگیر و فراتر از حوزه اقتصادی است و مسائل اخلاقی در آن وارد می شود.
او شمار حوادث شغلی را در جهان ۳۶۰ میلیون مورد در سال اعلام کرد و گفت که این حوادث سالیانه مرگ دو میلیون و ۳۰۰ هزار کارگر را به دنبال دارد. به گفته او، به طور متوسط هر ساله چهار درصد تولید ناخالص داخلی کشورها برای جبران حوادث و بیماری های شغلی مصرف می‌ شود.

بر اساس این گزارش، اردیبشهت ماه امسال وزارت کار از مرگ سالیانه هزارو400 نیروی کار و نابودی ۱۰ میلیون روز کاری خبر داد و عنوان کرد بخش ساختمان به تنهایی نیمی از کل حوادث منجر به فوت نیروی کار کشور را تشکیل می دهد. چندسالی است عنوان می شود به وضعیت ایمنی و افزایش ضریب اطمینان افراد در زمان انجام کار به ویژه مشاغل فیزیکی و خطر آفرین رسیدگی می شود و لازم است در اینباره از آخرین روش ها و امکانات استاندارد جهانی استفاده شود.

عموما در تمامی کشورها اشتغال افراد در ارتفاع، اشتغال در کنار مواد شیمیایی خطرناک، اشتغال در فضاهای خطرناک مانند معادن و زیرزمین و حضور در بخش هایی که هر لحظه می تواند خطری را به دنبال داشته باشد، همراه با ریسک و توام با آسب پذیری افراد است. بنابراین نمی توان گفت تنها در ایران است که اشتغال در بخش معدن می تواند باعث مرگ و میر کارگران شود و یا اشتغال در پروژه های ساختمانی ایران است که باعث تلفات نیروی انسانی می شود. اما نکته اساسی این است که برخی کشورها با استفاده از ابزار، آموزش نیروی انسانی، بازرسی و نظارت، رسیدگی دائم به فعالیت های کارفرمایان مشاغل خطرآفرین و همچنین امکانات مدرن، میزان تلفات و آسیب های احتماعی نیروی انسانی را به کمترین میزان ممکن می رسانند.

در ایران معمولا تلفات نیروی کار در بخش هایی مانند ساختمان با آمار بسیار بالا، معدن، فعالیت در کنار مواد شیمیایی، اشتغال در ارتفاع و مواردی از این دست رخ می دهد. برق گرفتگی، ریزش آوار، سقوط از ارتفاع و مواردی از این دست در ایران باعث نابودی نیروی کار شده است.
با توجه به اینکه وقوع حادثه در بخش ساختمانی رتبه نخست را در حوادث کار به خود اختصاص داده است وزارت کار اعلام کرده بود طرحی را به منظور افزایش ضریب ایمنی در کارگاه ها و محیط های کاری به مرحله اجرا خواهد گذاشت که از طریق انجام بازرسی های درون کارگاهی، احتمال تلفات و یا آسیب نیروی انسانی را کاهش خواهد داد.

سیدحسن هفده تن، معاون روابط کار وزارت کار، پیرامون وضعیت ایمنی در محیط های کاری و بنگاه های کشور و همچنین اقدامات پیش رو گفت: سالانه بیش از هزار و ۴۰۰ فرد در کشور بر اثر حوادث فیزیکی ناشی از کار جان خود را از دست می دهند. معاون روابط کار وزارت کار توضیح داد که ۶ برابر این رقم نیز آمار مرگ های ناشی از بیماری های شغلی است که گریبان نیروی کار را گرفته است. ۴۳.۸ درصد موارد مرگ و میر ناشی از حوادث کار در بخش صنعت ساختمان اتفاق می افتد.

با آسیب شناسی وضعیت حوادث ناشی از کار در ایران، می توان به عمق فاجعه و نگرانی ها در این رابطه پی برد. طبق اعلام سازمان بین المللی کار، مرگ هر فرد به غیر از تبعات غم انگیز خانوادگی، به طور مستقیم یک میلیارد تومان به اقتصاد آسیب وارد می کند و مرگ هر فرد به معنای از دست دادن هفت هزارو ۵۰۰ روز کاری است. به گفته هفده تن، با توجه به اینکه نرخ بهره وری نیروی کاری در ایران به طور میانگین یک چهارم نرخ بهره وری نیروی کار جهانی است، سالانه ۱۰ هزار میلیارد تومان به علت مرگ نیروی کار در اثر حوادث ناشی از کار به کشور تحمیل می شود که این موضوع به علت غفلت ما در برنامه ریزی و پیشگیری از این حوادث است.
بر اساس این گزارش، در مورد مرگ های ناشی از حوادث کار آمار های مختلفی وجود دارد. پزشکی قانونی این آمار را هزارو891 فرد، وزارت کار هزارو150 فرد و سازمان تامین اجتماعی آن را ۱۲۰ فرد در سال گذشته اعلام کرده اند. 

علیرضا نوایی، کنشگر کارگری آمار پزشکی قانونی را دقیق تر می داند و در مورد علت این تفاوت توضیح می دهد که ۹۰ درصد قربانیان اینگونه حوادث زیر پوشش سازمان تامین اجتماعی نیستند، به این دلیل آمار تامین اجتماعی بسیار اندک است. وزارت کار نیز آمار کارگرانی را اعلام می کند که درپیوند با وزارت کار بیمه هستند، مثل بیمه حوادث و غیره.

آمار مرگ های ناشی از حوادث کار در 9 ماهه سال ۱۳۹۳ به هزارو506 فرد بوده است که از این میان کارگران ساختمانی رکورددار هستند. تعداد قربانیان حوادث ناشی از کارهای ساختمانی در این سال ۳۳۳ فرد اعلام شده بود. به گزارش خبرگزاری مهر در سال ۹۳ یک هزار و ۹۹۴ نفر در حوادِث ناشی از کار جان خود را از دست دادند. این رقم در مقایسه با یک سال پیش از آن با یک هزار و ۷۹۴ قربانی بیشتر، افزایشی ۱۱ درصدی را نشان می دهد.

بر پایه آمارها، مرگ های ناشی از حوادِث کار بیشتر در فصل تابستان رخ می دهد. سازمان پزشکی قانونی با هشدار در مورد افزایش تلفات کار و تاکید بر رعایت نکات ایمنی به ویژه در موارد کار در ارتفاع تاکید کرد که در ده سال گذشته یعنی بین سال های ۱۳۸۳ تا سال ۱۳۹۳ حدود ۱۲هزارو۴۳۶ نفر در حوادث کار جان خود را ازدست داده اند. سه شرط برای اینکه یک حادثه ناشی از کار تلقی شود، وجود دارد. اول اینکه حادثه به مناسبت کار پیش آمده باشد، دوم یک حادثه در جریان کار اتفاق بیافتد و سوم اینکه حادثه به عضوی از بدن که کار اصلی را انجام داده، آسیب رسانده باشد. در مجموع پزشک قانونی با استفاده از نظریه بازرسی کار، نوع حادثه، عوامل موثر در آن، میزان آسیب دیدگی، مقصر بودن کارگر یا کارفرما را مشخص می کند.

بر پایه تبصره ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی در سال ۱۳۵۴ شاغلان کارهای سخت و زیان آور می توانند با حداقل ۲۰سال کار متوالی یا ۲۵ سال سابقه کار متناوب بدون شرط سنی با سقف ۳۵ روز حقوق بازنشسته شوند. کارگران مشاغل سخت و زیان آور با وجود آنکه می توانند با۲۰ سال سابقه کار بازنشسته شوند، اما این احتمال همواره وجود دارد که به دلیل طولانی بودن دوره کار در محیط های غیراستاندارد، پس از چند سال به بیماری های روحی، تنفسی و قلبی دچار شوند.
طبق اصلاح ماده ۵ قانون بیمه اجتماعی مصوبه سال ۱۳۷۸، کارگران ساختمانی تحت بیمه اجتماعی قرار دارند. سازمان تامین اجتماعی موظف است با پرداخت هفت درصد از حق بیمه و کارفرما با ۱۵ درصد از سهم بیمه به تداوم پوشش بیمه تمام کارگران ساختمانی اقدام کند.

هادی ساداتی، نایب رییس کانون انجمن های صنفی کارگران به خبرگزاری تسنیم گفته بود که در چهار سال گذشته بیمه کارگران ساختمانی بر اساس سهیمه ای که تعیین شده، هر سال ۲۰۰ هزار کارگر را شامل می شود، اما امسال هیچ سهمیه ای هنوز اختصاص پیدا نکرده است.
سازمان تامین اجتماعی افراد آسیب دیده را به سه گروه تقسیم می کند: آسیب دیده کلی، آسیب دیده جزیی و پرداخت غرامت نقض عضو تا برای آنها مستمری در نظر بگیرد.

در سال ۱۳۸۹ وزارت کار وقت آیین نامه ای را تحت عنوان "ایمنی در امور پیمانکاری” ابلاغ کرد که در برخی از استان ها به اجرا در آمد. در سال ۹۱ نیز بخشنامه ای از سوی وزارت کار به همه دستگاه ها ارسال شده که به موجب آن تشکیل پرونده صلاحیت ایمنی و امور پیمانکاری برعهده انجمن های صنفی، ایمنی و بهداشت کار است. در مجموع می توان گفت مشکل اصلی نبود قانون نیست، موضوع اصلی عدم اجرای همین آیین نامه ها و بخشنامه هاست.
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر: