آخرین اخبار
چه کسانی آرزوهای «داش فرمون» را کشتند؟
جناح چپ حزب جمهوری اسلامی ایران که بعد‌ها به عنوان اصلاح طلبان شناخته شده اند، بنیانگذاران سنت توقیف و ممنوع الفعالیتی ستارگان سینما و بازیگران سرشناس قبل از انقلاب بودند.
اطلس خبر به نقل از پارسینه:
از فردای انقلاب اسلامی ایران به ویژه مقطعی که نیرو‌های جناح چپ حزب جمهوری اسلامی کنترل مراکز و وزارت خانه‌های فرهنگی و سینمایی را بر عهده گرفتند، سنت توقیف و ممنوع التصویری ستارگان سینما و بازیگران سرشناس قبل از انقلاب بنا نهاده شد.با فوت ناصر ملک مطیعی که به عنوان داش فرمون قیصر و آقای تاریخ سینمای ایران مشهور است، موج جدیدی از انتقادات به سیاست‌های ممنوع الفعالیتی و ممنوع التصویری ستارگان و بازیگران سینمای قبل از انقلاب فضای رسانه‌ای و اجتماعی جامعه را درگیر خود کرده است. بازیگرانی که در ماه‌ها و سال‌های انقلاب حاضر نشدند کشور خود و مردمانشان را ترک کنند و با امید به آینده در حالی که بهترین شرایط و موقعیت رفتن را داشتند باز در کشور ماندند.
ناصر ملک مطیعی پس از انقلاب و در سال ۶۱ در فیلم «برزخی‌ها» ساخته ایرج قادری نقش آفرینی کرد، اما چیزی که او و دوستانش فکرش را نمی‌کردند، پایان زندگی هنری آنها بود که با توقیف این فیلم کلید خورد. سرنوشت فیلم و بسیاری از عوامل آن مشابه هم شد و فیلم پس از اندکی اکران، توقیف شد و پس از آن نیز محمدعلی فردین، سعید راد، ایرج قادری و ناصر ملک مطیعی از عوامل این فیلم ممنوع از فعالیت شدند.
مهدی کلهر به عنوان مسئول توقیف فیلم برزخی‌ها شناخته می‌شود، وی نخستین معاون سینمایی بعد از انقلاب است که از ابزار توقیف فیلم استفاده کرد. کلهر سال‌ها بعد در مصاحبه با مجله عصر اندیشه، میرحسین موسوی نخست وزیر وقت و اصرار‌های او را عامل اصلی این تصمیم خود معرفی می‌کند و همچنین نقش محسن مخملباف در این تصمیم را برجسته می‌داند.
ده نمکی در صفحه اینستاگرام خودش به صراحت محسن مخملباف را عامل اصلی حذف چهره‌های سرشناس عرصه سینمای قبل از انقلاب می‌داند. مرحوم امیرحسین فردی، مدیرمسئول کیهان بچه ها، به خوبی این تندرویی‌های «مخملباف دهه ۶۰» را با گفتگو با خبرگزاری فارس روایت کرده است: «مخملباف طبع بسیار تندی داشت. خشونت کلامش بسیار بالا بود. در سال ۵۸-۵۹ با آقای مخملباف در حوزه هنری آشنا شدم. روزی در اتاقم نشسته بودم، دیدم یکی عربده می‌کشد و فحش‌های رکیک می‌دهد. آمدم بیرون دیدم محسن است. داشت به یک دانشجوی پسر جوان که رنگش پریده و می‌لرزید ناسزا می‌گفت. به حکم وظیفه‌ام گفتم محسن‌جان چه شده، گفت: کلاهت را بگذار بالاتر. می‌پرسی چی شده؟ این فلان فلان شده داشت با آن دختر پشت درخت‌ها حرف می‌زد! گفتم این‌ها دانشجو هستند بالاخره همیشه حرف زده‌اند بعد از این هم حرف خواهند زد. گفت: یا جای من در حوزه است یا جای اینجور کارها. گفتم هر جور خودت راحت‌تری. خلاصه وسایلش را جمع کرد و رفت. دوستان فشار روی فشار که دوباره مخملباف را دعوتش کن. گفتم این کار را نمی‌کنم. دوباره برگشت، اما من به خاطر فضای خیلی خشن حزب‌اللهی که این‌ها شروع کردند از حوزه هنری رفتم.»
نکات جالب از ممنوع التصویری این ستاره‌های سینما و به ویژه مرحوم ملک مطیعی را می‌توان در مصاحبه وزیر ارشاد وقت دید که از نقش مخالفت‌ها و حملات روزنامه کیهان به مدیر مسئولی سید محمد خاتمی می‌گوید که بعد‌ها به عنوان رئیس جمهوری اصلاحات در انتخابات سال ۷۶ برگزیده شد. عبدالمجید معادیخواه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت نیز در گفتگوی سال ۹۲ با خبرآنلاین گفت: «آن زمان یک دعوای مفصلی به وجود آمد که از آقای مخملباف در آن شرکت داشتند و علیه من موضع می‌گرفتند تا آقای مسیح مهاجری. دعوا بر سر اکران فیلم برزخی‌ها بود. این مساله خودش یک پرونده است که جنجال زیادی درست کرد به همه‌جا ازجمله مجلس هم کشید. بسیجی هم علیه بنده راه افتاد که بخشی از آن در مطبوعات آن دوران هست. هم مطبوعاتی که آقای خاتمی اداره می‌کردند، مثل کیهان به ما می‌تاختند و هم امثال آقای مخملباف فریاد «وا اسلاما» سر می‌دادند. در آن هیاهو هیچ‌کس نیامد ببیند که اصلاً داستان فیلم برزخی‌ها چیست.»
شبکه اطلاع رسانی دانا مسئله توقیف فیلم برزخی‌ها و در پی آن ممنوع الفعالیت شدن ناصر ملک مطیعی و سایر بازیگران را چنین روایت می‌کند: «به هر صورت برزخی‌ها اکران شد، البته فقط در تهران. با شروع اکران فروش فیلم بسیار جلب توجه کرد. در همین زمان بود که نخستین نقد منتشره علیه برزخی‌ها را روزنامه کیهان (که آقای سید محمد خاتمی نماینده ولی فقیه و گرداننده آن بودند) در تاریخ ۹ خرداد ۱۳۶۱ تحت عنوان «دوزخ ابتذال در برزخی‌ها» نوشت. دومین نقد معترضانه را روزنامه جمهوری اسلامی با تیتر «برزخی‌ها متن نامطلوب وقاحت» به چاپ رساند که نویسنده بی‌نام در آن از «ذکر مصیبت» نوشت و این‌که «بیایید گریه کنیم در سوگ هنر اسلامی!». افزایش فشار‌ها به وزارت ارشاد موجب کناره‌گیری معادی خواه از این سمت شد و میرحسین موسوی شخصاً اداره وزارتخانه را به عهده گرفت. ازجمله نخستین تصمیمات موسوی نیز توقف اکران برزخی‌ها بود.»
منوچهر وثوق دیگر بازیگر سینما قبل از انقلاب در کلیپی تصویری، سید محمد خاتمی را مانع اصلی کار بازیگران قبل انقلاب می‌داند: «آقای خاتمی وزیر ارشاد وقت در جواب مجری رادیویی که از وی پرسیده وضع هنرمندان زمان شاه چی می‌شود، چنین گفته است: این‌ها اگر نماز هم بخوانند حتی نمازشان هم قبول نیست.»
در دوران تصدی وزارت ارشاد توسط سید محمد خاتمی، سید فخرالدین انوار به معاونت سینمایی رفت و سید محمد بهشتی راهی بنیاد سینمایی فارابی شد. محمد بهشتی در مصاحبه‌ای که با مجله پنجره داشته است در خصوص ممنوع الفعالیتی ملک مطیعی، فردین و سایر ستاره‌ها چنین می‌گوید: «این جماعت (بازیگران چهره سینمای پیش از انقلاب) توبه کردند و ما هم پذیرفتیم که در ایران بمانند و کار کنند؛ اما بعد دیدیم مگر می‌شود مخاطب سینما تک‌تک فیلم‌های قبلی را از یاد ببرد؟ به همین خاطر مجبور شدیم تمام مصادیق سینمای قبل از انقلاب را پاک‌کنیم و درنهایت تصمیم این شد که این افراد کار نکنند.»
روایت جالبتر نحوه مواجه جناح راست حزب جمهوری اسلامی با اکران فیلم برزخی‌ها و همچنین مسئله فعالیت این ستارگان توسط مهدی کلهر در گفت‌وگویی با ماهنامه سینما رسانه عنوان شد: «روزی که ما جلوی فیلم برزخی‌ها را گرفتیم، وزیر وقت که آقای معادیخواه بود رفت پیش حضرت آقا که آن زمان رئیس‌جمهور بودند. با من تماس گرفت و گفت: آقای خامنه‌ای می‌گویند به دلیل بازی کردن فردین نباید جلوی فیلم گرفته شود. اگر فیلم اشکالی دارد؛ اشکالش را برطرف کنید و فیلم را نشان بدهید. بازی کردن فردین اشکالی ندارد.»
نظر شما
